Kwaliteit van leven zit in je cupmaat

Medicalisering en stijgende zorgkosten: nog even en je kunt de helft van je salaris aftikken aan zorgkosten. Wie te lang naar de vergrijzingsstatistieken heeft gekeken kan zijn nachtrust wel vergeten.

We lijken te denken dat de gezondheidszorg voor onze steeds langer levende medemens gefinancierd kan worden door bossen vol geldbomen. Blijkbaar heb ik iets gemist want ik heb zo’n bos nog nooit gezien.

Vergrijzing, toegenomen levensverwachting en medicalisering

Toen ik in de zorg en welzijnssector werkte dacht ik wel eens: wie hebben nu eigenlijk meer baat bij langer leven? Zijn dat farmaceuten en ondernemers in de zorgindustrie of de verpieterende ouderen die hun leven op een schaal van 10 nog niet eens een 5 zouden geven? Niet zozeer omdat de geleverde zorg of sociale omgeving niet deugde, maar omdat de ouderen die ik tegenkwam niet waren gemaakt voor een langdurige eindfase die in het teken stond van fysieke en mentale aftakeling. Daar kon geen buddyproject, psycholoog, pil of hobbyclub tegenop. Het geromantiseerde beeld van vitaal oud worden vinden we vooral bij de leefgestapo die zelf nog jong en fit is en sterfelijkheid niet lijkt te willen accepteren. De meeste zorgkosten worden uitgegeven in de laatste twee jaar van ons leven terwijl een deel van de ouderen in deze jaren amper nog levenskwaliteit kunnen ervaren. Praten over wat een mensenleven mag kosten is taboe terwijl dit soort complexe rekensommen in een commercieel zorgsysteem met een toenemend financieringstekort wel degelijk gemaakt worden.

De vergrijzing en onze toegenomen levensverwachting zijn niet de enige oorzaken van de stijgende zorgkosten. Ook medicaliseringsprocessen kosten ons geld. Door niet-medische aandoeningen en lichte afwijkingen in termen van ziektes te definiëren kunnen mensen hun handje voor steeds meer ongemakken ophouden bij de zorgverzekeraar. Bijvoorbeeld voor een borstvergroting. Als je je cup madurodam wilt laten vergroten dan wordt dat gedeeltelijk door de zorgverzekeraar vergoed indien je daar een medische indicatie voor hebt. Een medische indicatie krijg je van de huisarts in geval van ongelijke borstgroei met twee cupmaten verschil of een borstamputatie na borstkanker. Onlangs is daar iets nieuws aan toegevoegd: de zogenaamde aanlegstoornis. Toen ik het las viel ik lachend van mijn stoel af om er daarna weer huilend op te klimmen.

Alles wat ons niet zint is een aanlegstoornis

Aanlegstoornis verwijst naar een stoornis in de genetische aanleg. Wat een handige term is aangezien we alles wat ons niet zint voortaan een aanlegstoornis kunnen noemen. Je zeurende buurvrouw? aanlegstoornis, grote neus? aanlegstoornis, seriemoordenaar? aanlegstoornis. Wat in de samenleving als stoornis wordt gedefinieerd is niet medisch maar sociaal-cultureel bepaald. Sociologen wijzen er al vanaf de jaren zeventig op dat de medische wetenschap niet waardevrij is omdat deze is verbonden aan instituties die kunnen bepalen wat wij als ziek en gezond en normaal en afwijkend definiëren. Morele kwesties krijgen een aura van objectiviteit aangemeten door ze te definiëren in medische termen. Daardoor kunnen sociale ongemakken gelijk worden gesteld aan ziektes. In Oosterse culturen wordt introvert gedrag bijvoorbeeld beschouwd als bescheidenheid terwijl dat in Westerse culturen al snel ergens binnen het autisme spectrum valt. Hetzelfde geldt voor uiterlijke kenmerken, in de ene cultuur zijn grote neuzen geaccepteerd terwijl deze in andere culturen door plastisch chirurgen worden gedefinieerd in termen van een aanlegstoornis.

Psychisch tieten leed

Het hebben van kleine borsten wordt in gemedicaliseerde termen ook wel micromastia genoemd wat verwijst naar weinig tot geen borstgroei. Uiteraard kwalificeert de medische wereld micromastia niet als aandoening omdat het gaat om een subjectieve kwalificatie gestoeld op culturele schoonheidsidealen. Daarom is een andere manier bedacht waarop schaars beborste vrouwen alsnog een medische indicatie kunnen krijgen. Daar kwam ik achter toen ik zorgverzekeraars opbelde om te informeren wat zij onder een aanlegstoornis verstaan en bij hoe weinig centimeter borstgroei je voor een borstvergroting vergoeding in aanmerking komt. Niet omdat ik een borstvergroting wil, maar om te begrijpen hoe verzekeringsmaatschappijen medicalisering in de praktijk brengen. Online durft niemand zich aan dit complexe vraagstuk te wagen en telefonisch kreeg ik ook geen antwoord op mijn vraag. De mannen die ik aan de lijn kreeg hielden het netjes bij een zakelijk gesprek vol eerlijke onwetendheid, de vrouwen vonden het nodig om hun persoonlijke mening te delen: “een vergoeding bij weinig tot geen borstgroei? geen idee mevrouw maar ik kan me voorstellen dat vrouwen zonder borstgroei daar psychisch ernstig onder kunnen lijden”. In dit hoog oestrogeen-zeurgehalte gesprek werd mij duidelijk dat een medische indicatie voor een borstvergroting in geval van geen tot weinig borstgroei wordt gegeven op grond van psychisch lijden. Er ging een wereld voor mij open, eentje waarin kwaliteit van leven blijkbaar in je cupmaat zit.

Internet staat vol met verhalen van zeurscheuren die zich geen vrouw kunnen voelen door hun kleine borsten en daarom met een medische indicatie hun handje ophouden bij de zorgverzekeraar voor een borstvergroting. Als we vergoedingen gaan uitdelen op grond van psychisch leed veroorzaakt door schoonheidsidealen, is het niet vreemd dat onze zorgkosten de pan uit reizen. Kleine borsten maken deel uit van een natuurlijke variatie, deze uiterlijke diversiteit kunnen we beter omarmen in plaats van iedereen aan een bepaald schoonheidsideaal aan te passen. Een vergoeding voor het laten snijden in een gezond lichaam lijkt mij nogal een hoge prijs voor een beetje aanstelleritis. Omdat het ook anders kan doe ik als trots laaggebergte graag mijn verhaal. Het moet maar eens afgelopen zijn met dat gejank over kleine tietjes.

Less is more

Ik me nooit onvrouwelijk gevoeld door mijn kleine borsten. Ten eerste omdat ik het type man dat meer naar een vrouw haar borsten kijkt dan naar haar geheel niet leuk vind en vice versa. Ten tweede omdat ik genoeg positieve aandacht krijg met mijn slanke lichaam. Ten derde omdat ik kleine borsten esthetisch mooier vind. Grote borsten doen mij denken aan uiers die het lichaam ‘bulky’ en ongracieus doen ogen. Kleine borsten vind ik feeëriek en bovendien hangen ze niet. Ik heb nooit begrepen wat borstgrootte met vrouwelijkheid te maken heeft en met mij andere liefhebbers van kleine borsten.

Maatschappelijk veronderstelde vrouwelijkheid

Een medische indicatie op grond van psychisch lijden lijkt menswaardig maar is juist mensonterend omdat we indirect de onzekerheid van vrouwen met collectief geld sponsoren. Psychisch lijden wordt grotendeels veroorzaakt door lijdensdruk die vanuit de samenleving wordt opgelegd. Wanneer de omgeving jou op een negatieve manier laat merken dat je afwijkt van de norm kun je daar psychisch onder gaan lijden. Niet zozeer omdat jij zelf hinder ondervindt van je vermeende afwijking, maar omdat anderen jou op jouw anders-zijn wijzen en daardoor nadelig behandelen. Het is daarom belangrijk om mensen te leren hoe zij met maatschappelijke lijdensdruk en afwijkingen van het gemiddelde kunnen omgaan. Zo kan het bijvoorbeeld helpen om je eigen schoonheidsideaal los te leren koppelen van het schoonheidsideaal van anderen. Voor sommige mensen werkt het om op zoek te gaan naar subculturen en omgevingen waarin een bepaalde imperfectie wordt omarmd. Online wemelt het van de imperfectie cultussen en websites voor mensen met specifieke uiterlijke kenmerken,  bijvoorbeeld deze fabulously-flat Pinterest. Zelfacceptatie is niet enkel een mentale kwestie, ook met de buitenkant kun je aan de slag zonder daar meteen een mes in te hoeven laten zetten. Bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan de manier waarop je je lichaam draagt en uit te proberen welke kledingstukken en lingerie bij een specifiek lichaamstype passen.

Vooral transgenders die hun lichaam van man naar vrouw laten aanpassen doen een beroep op een medische indicatie op grond van psychisch lijden. Vrouwelijkheid zit niet per definitie in je tieten, maar voor mannen in een verkeerd lichaam zonder enige vrouwelijke kenmerken, kunnen borsten een toegankelijke ticket zijn naar een maatschappelijk veronderstelde vorm van vrouwelijkheid. Maar of dit uit collectief geld betaald moet worden?

Esthetische ingrepen financieren met collectief geld

Het cultiveren van je vermeende imperfectie en humor zijn krachtigere middelen dan zwichten voor een heersend ideaal. Waarom zouden we zelfcomplexen financieel sponsoren als we er ook voor kunnen kiezen om anders te leren omgaan met uiterlijke diversiteit? Daar komt een hoop eigen verantwoordelijkheid, autonomie en creativiteit bij kijken. Het is immers maar net in hoeverre je je onzeker laat maken door goed gevulde decolletés en je zelfbeeld daardoor laat bepalen. Misschien was het voor mij makkelijk omdat ik grote borsten niet mooi vind, maar ook als je grote borsten mooi vind kom je met acceptatie van je veronderstelde imperfecties een stuk verder dan met het aanpassen ervan. Hoe meer tietloze vrouwen zich laten volstoppen met siliconen, des te meer de meloenenbehoefte zal toenemen. Prima als we het artificieel aangepaste lichaam als schoonheidsideaal willen, maar dan wel op eigen kosten graag. Op dit moment is de schaamlipcorrectie een van de populairste cosmetische ingrepen. Omdat steeds meer vrouwen een esthetische barbievagina willen worden natuurlijke schaamlippen steeds minder geaccepteerd. Gaan we deze ingrepen straks ook vergoeden op grond van ‘psychisch lijden’?

Borstvergrotingen zijn slechts een van de vele voorbeelden van gemedicaliseerde menselijke eigenschappen die met ons belasting geld gefinancierd worden. Medische indicatie of niet, borstvergrotingen hebben niets te maken met het genezen van aandoeningen, slechts met het esthetisch veranderen van mensen. Dat zou niet uit collectief zorgverzekeringsgeld betaald mogen worden. Mocht je toch graag gratis meloenen willen, dan zijn er altijd nog andere financieringsmogelijkheden of goedkopere operatieloze alternatieven:

Vanaf heden elke maand een artikel van mij over authenticiteit, het maakbare ik en het streven naar perfectie op Hard//hoofd